Symposium Eise Eisinga
2 en 3 november 2018

De nalatenschap
van Eise Eisinga

Hij was 24 jaar toen Eise Eisinga zich, samen met zijn vrouw, in Franeker vestigde. Nu, 250 jaar later, is het model van het zonnestelsel dat Eise in hun woonkamer bouwde het oudste nog werkende planetarium. Daarbij is het ook 200 jaar geleden dat het eerste koninklijk bezoek het Planetarium aandeed. Na het bezoek van Koning Willem I in 1818, is de band met het koningshuis altijd goed gebleven.

Om dit alles te vieren wordt in het najaar van 2018 een publiekssymposium gehouden. In januari 2019 volgt een aantal internationale wetenschappelijke workshops naar aanleiding van de onderzoeksresultaten van Samuel Gessner en Arjen Dijkstra in verband met de voorbereiding op de nominatie Werelderfgoedlijst van
de Unesco.

Vrijdag 2 november 2018

Taco Dibbits | Directeur Rijksmuseum, Amsterdam

Een mooi huwelijk: kunst & wetenschap in de 17de en 18de eeuw. Tegenwoordig lijken kunst en wetenschap vaak tegenpolen, maar dat was in de 17de en 18de eeuw zeker niet het geval. Kunstenaars en wetenschappers werkten intensief samen om de wereld te ontdekken, te beschrijven en in kaart te brengen. Als empirisch onderzoek en eigen waarneming steeds belangrijker worden in de wetenschap, groeit ook het belang van het visueel vastleggen en het visueel communiceren van de resultaten van dat onderzoek. Dat begint in de botanie en zoölogie, gevolgd door de anatomie en de astronomie.

Taco Dibbits belicht die intensieve samenwerking tussen kunst en wetenschap en schenkt daarbij ook aandacht aan kunst en astronomie.

Tijd: 20.00 uur | Locatie: Salviuskerk, Dronrijp

Zaterdag 3 november 2018

PROGRAMMA

13.00 uur Inloop

13.30 uur Introductie

13.45 uur Presentaties: Goffe Jensma en Samuel Gessner

15.15 uur Aansluiting planetarium bij landelijk canonnetwerk, Teus Eenkhoorn, directeur-  bestuurder Openluchtmuseum Arnhem

15.30 uur Pauze

16.00 uur Eise Eisinga en de canon van het heelal, Willem Bijleveld, sterrenkundige

16.30 uur Presentatie: Arjen Dijkstra

17.15 uur Afsluiting

20.00 uur Opera ‘Help, mijn man bouwt een heelal!’

Prof. dr. Goffe Jensma | Hoogleraar Friese taal en letterkunde Rijksuniversiteit Groningen

Aan hun taal ontlenen mensen in hoge mate hun identiteit. Taal verbindt mensen en taalverschil scheidt ze. Goffe Jensma neemt het publiek mee op reis door de talige geschiedenis van het Waddengebied. Behalve met Friese letterkunde en cultuurgeschiedenis heeft hij zich onder meer beziggehouden met wetenschaps-​, universiteits- en sportgeschiedenis.

Tijd: 13.45 uur | Locatie: De Koornbeurs, Franeker

Samuel Gessner | History of Science, Universiteit Lissabon

Studeerde natuurkunde in Lausanne en promoveerde in de geschiedenis van de wetenschap in Parijs. Hij werkte in Parijs, München en Oxford bij verschillende musea. Gessner heeft een sterke interesse in de geschiedenis van vroegmoderne
wiskundige instrumenten. Op dit moment werkt hij aan de
Nieuwe Universiteit van Lissabon. Hij heeft de afgelopen jaren uitvoerig onderzoek gedaan naar de context van het
Planetarium van Eise Eisinga. Deze presentatie is in het Engels.

Tijd: 14.30 uur | Locatie: De Koornbeurs, Franeker

Dr. Arjen Dijkstra | Rijksuniversiteit Groningen

Studeerde geschiedenis in Groningen en promoveerde aan de Universiteit Twente op een onderzoek naar wiskunde in de zeventiende eeuw. Zijn specialisaties zijn de geschiedenis van het boek in de vroegmoderne tijd; geschiedenis van de wetenschap en met name van de wiskunde en de geschiedenis van de provincie Friesland voor 1800. Hij heeft de afgelopen jaren uitgebreid onderzoek gedaan naar de Franeker Planetariumbouwer Eise Eisinga (1744-1828).

Tijd: 16.15 uur | Locatie: De Koornbeurs, Franeker

Rotterdamse gezelschap INTORNO | Opera ‘Help, mijn man bouwt een heelal!’

Niet Eise Eisinga staat centraal, maar zijn vrouw Pietje. Wat betekent de bouw van het Planetarium voor haar? Hoe gaat Pietje om met geloof, wetenschap en
nepnieuws? Een originele voorstelling, vernieuwend, modern én multimediaal.

Tijd: 20.00 uur | Locatie: De Koornbeurs, Franeker

Met trots mogen wij ons sinds 19 september 2023 UNESCO's Werelderfgoed noemen!
We can proudly call ourselves UNESCO World Heritage since September 19, 2023!
Wir sind stolz, dass wir uns seit dem 19. September 2023 UNESCO-Welterbe nennen dürfen.